Bir Varmış Bir Yokmuş _{Türkler ile Ermeniler Nefret ile İhtimaller Arasında Bir Yolculuk}

Kimi kesimlerin bir ihanet metni olarak algıladığı, kimi çevrelerinse sessizlikle geçiştirmek istediği, eleştirelliği, dürüstlüğü ve titizliğiyle büyük ses getiren ve tartışmalara konu olan çarpıcı bir çalışma. Amerikalı-Ermeni gazeteci Meline Toumani, Bir Varmış Bir Yokmuş: Türkler ile Ermeniler, Nefret ile İhtimaller Arasında Bir Yolculuk'ta asırlık “Türk-Ermeni Sorunu” etrafındaki fikirsel dönüşüm evrelerini ortaya koyarken, Türk ve Ermeni toplumlarına biraz içeriden, birazdan dışardan bakarak iki tarafı da anlamaya ve bu sayede, eğer varsa, barışmak için bir ihtimal bulmaya çalışıyor.
Çocukluğunu ve gençliğini Türklerden nefret eden ve kendi ifadesiyle “saplantılı” bir şekilde soykırımın tanınması için çabalayan Ermeniler arasında geçiren Toumani bir noktada bu halin Ermenilere faydadan çok zarar getirdiğini fark ediyor. 2007'de hiç tanımadığı Türkleri yakından tanımak için İstanbul'a taşınan Toumani burada kaldığı dört yıl boyunca konu 1915'te yaşananlar olduğunda Türklerin de Ermenilerden bir farkı olmadığını, onların da aynı tarihe dair kendi anlatılarına sarsılmaz bir biçimde sıkıca tutunduklarını görüyor. Toumani Türkiye'de farklı görüşlerden birçok insanla görüşerek Türkiye toplumunu anlamaya çalışırken hızla değişen bir ülkeye de tanıklık ediyor. Toumani'nin, diasporalı Ermeni kimliği, belleğin göreliliği, önyargı ve sorunlu önkabullerin yaygınlığı, geçmişin araçsallaştırılması ve Türkiye toplumuna dair tespitleri alışılmadık ve kimilerine ise sindirilmesi zor gelecek.