Fıkıh Usulü (El Kitabı)

Fıkıh usûlü, müslüman aklını temsil eden yüksek bir bilgi alanıdır. Değer/hükümolgu ilişkisinin, müslüman aklında nasıl kurulduğunu görmek, kelâmla birlikte, fıkıh usûlünü kavramakla mümkündür. Fıkıh usulünün, bildirmeli önermelerden oluşan yapısı yanında, diğer İslâmî bilgi alanlarından bir farkı da, onun, beşerî davranışlar bağlamında değer-olgu ilişkisini tanımlayıcı niteliğidir. Fıkıh usûlü, hem bilimsel bir faaliyet alanı hem de şer’î amelî hükümlerin elde edilmesinde başvurulan bir kaynak ve yöntem kuralları bütünüdür. Kitab ve Sünnet’te doğrudan öngörülen hükümlerin anlaşılıp, uygulama alanlarının tespiti, fıkıh usûlünün geliştirdiği kaynak ve yöntem kuralları aracılığıyla mümkün olduğu gibi, yeni hüküm ilişkileri de aynı yolla kurulur. Fıkıh usûlünün, fıkhın teşekkülünden sonra tedvinine başlanması ve tedvîn sürecinin uzun sayılabilecek bir zamana yayılması, yüksek düzeyli bir kaynak ve yöntem bilimi olması gerçeğiyle uyumludur.

Başlangıç düzeyindeki fıkıh usûlü eğitiminin ana amacı, Müslüman aklının somutlaşmış en önemli ürünlerinden biri olan bir disiplini öğrencilere tanıtmanın yanında, onun aracılığıyla, Müslüman medeniyetinin bireysel ve toplumsal yaşamı kavrama biçimi olan fıkhın anlaşılmasına yardımcı olmaktır. Müslüman medeniyetinin bir fıkıh medeniyeti olarak nitelemesi çok isabetlidir. Müslüman medeniyeti, kendisini fıkıh içinden tanımlamış; yaşamın her alanına ilişkin tutumunda fıkhın ölçülerini gözetmiştir. Fıkhın kavranması ise, fıkıh usûlünün bilinmesine bağlıdır. Elinizdeki çalışma, belirtilen amaca katkı vermek amacıyla, ortak bir emekle hazırlanmıştır. Bu çalışma, ayrıca, daha önce az sayıda örnekleri bulunsa bile, uzunca bir süre çeviriler yoluyla idâme ettirilen fıkıh usûlü eğitiminin artık telif kaynaklarla verilmesi doğrultusunda beliren iradenin bir yansımasıdır. Süreç, ülkemizin yetiştirdiği İslâm hukuku uzmanlarının çabalarıyla, kuşkusuz, güçlenerek devam edecektir.

Fıkıh Usûlü El Kitabı başlıklı çalışmamızın, yalnızca ilahiyat ve İslâmî ilimler fakültelerindeki lisans öğrencilerinin eğitimleri için değil, lisansüstü sınavlar bakımından da yararlı olmasını umuyoruz. Yine çalışmamız, hukuk düşüncesinde derinleşmek isteyen hukukçu adayları ile hukuk metodolojisine ilgi duyup, mukayeseli çalışmalar yapan kişiler bakımından da bir el kitabı niteliğindedir.