Hayırlı Bir Hata

“Eğer yazın herhangi bir gün evde kalacak olurlarsa, bu kriz anlarından birinde kendilerinden bizzat işittiğim itiraflarına göre, bir şey onları baskı altına alıyor, eziyor, hiçbirine huzur vermiyor; tanımlanamaz bir güç onları kırlara çekiyor, kötü bir ruh içlerine kök salıyor ve onlar da...” Tyajelenko daha ateşli konuşmaya başladı: “Onlar da yüzüyor, kayıyor, koşuyor ve öyle çok yüzüp kayıp koşmak istiyorlar ki neredeyse ölümün kıyısına geliyorlar; oldukları yerde kalsalar ya– yok, kâh sarp dağlara tırmanıyorlar, kâh derin vadilerin diplerine iniyorlar.”

Gonçarov’un bu kitabı iki novelladan oluşuyor. Kitaba ismini veren ilk novella Hayırlı Bir Hata, genç bir çiftin ilişkisine odaklanıyor. Etrafındaki erkeklerin ilgisinden hoşnut, kibirli bir kızla, aptal bir âşığın ani iniş çıkışlarla dolu ilişkilerindeki tek engel ise kendileri.

Habis Bir İllet adını taşıyan ikinci novella ise bir salgını konu ediniyor. Bir yanda sürekli şehir dışı seyahatleri yapan Zurov ailesi, diğer yandaysa yatağından kalkmaya bile üşenen Nikon Ustinoviç var. Oblomov’un önceli olarak değerlendirebileceğimiz Ustinoviç, Zurovların hasta olduğunu iddia etse de, ikisi arasında gidip gelen ve gerçeği öğrenmeye çalışan doktorun macerasını yazılı bir broşür üzerinden okuyoruz.

Gonçarov tam bir gülmece ustası; hayatın, insanın o tuhaf, abuk yanını çıkarıp ustaca işliyor. Bunu yaparken de hiçbir şeyi göze sokmuyor, yargılamıyor, hatta yeri geldiğinde kararı okura bırakıp çekiliyor.