İrade Eğitimi

Elinizde bulunan Osmanlı Türkçesinden aktarıp sadeleştirdiğimiz İrade Eğitimi isimli eser, Doktor Ethem’e aittir. Üzülerek belirtelim ki, Doktor Ethem’in tam adı ve kimliği hakkında hiçbir bilgimiz olmadığı gibi bilgi elde etmek için göstermiş olduğumuz çabaların sonuçsuz kalması, yeni ipuçları çıkıncaya kadar sorunun çözümünü ötelememizi gerekli kılmıştır. Bununla birlikte onun Suphi Ethem veya Ethem Necdet olabileceği düşünülmektedir. Esasen Suphi Ethem de Ethem Necdet de pozitivist, materyalist düşünceye yakın kimseler olarak görünmektedir. Bu da elinizdeki eserin temel felsefesine uygun düşmektedir. Genel anlamda yukarıda isimlerini saydığımız yeni ahlakçılar arasında sayılmasa da eserindeki görüşlerinden hareketle yeni ahlakçılara dâhil edebileceğimiz Doktor Ethem, bu çalışmasında Biyoloji, Psikoloji ve Psikiyatri temelinde bir ahlak kurmayı denemiştir. Daha doğru bir ifadeyle ahlakı bilime indirgemiş görünen Doktor Ethem, yeni ahlakçılarda da takip edilebileceği gibi geleneksel ahlaka hiçbir atıfta bulunmadığı gibi toplumsal ve siyasal anlamda ahlaki iyileşmenin Batılı değerlere yönelmeye bağlı olduğunu düşünmüştür. Onun, yeri geldiğinde birtakım millî değerlere içe dönük atıflar yapması çok cılız ve yüzeysel olup oldukça iğreti görünmektedir. Ethem’in çalışmasında atasözlerine karşı aldığı olumsuz tavırlar tam da geleneksel olanla modern olanın ayırdımını tespit bakımından önemlidir. Ethem’in bu husustaki tavrı apaçık bir modernist tavırdır. Onun zaman zaman millî duyguları coşturucu, edebi ve retorik karakterli ifadelere yer vermesi de oldukça modern argümanların uzantısı olan ulusçuluk dünya görüşü çerçevesinde bir anlam ifade eder. Özellikle onun “millî irade” özelinde dile getirmiş olduğu düşünceler hem genç Cumhuriyet’i destekleyici hem de millet olma bilincini teşvik edici niteliktedir.