Kelam Düşüncesinde Allah ve Alem Anlayışları

Bin dört yüz yıllık geçmişiyle kelam ilmi, İslam dininin tarihî geçmişini yansıtan, bugüne taşıyan ve aynı za-manda başta inanç ilkeleri olmak üzere dinin bütün alanlarını kucaklayan kapsayıcı bir düşünce sistemidir. Bu ilim her ne kadar Mu’tezile elinde doğmuş olsa da ona tepki olarak ortaya çıkan Eş’ariyye ve Mâtürîdiyye mezhepleri tarafından yöntem ve zihniyet bakımından daha güçlü bir yapıya kavuşturulmuştur. Böylece yön-tem ve zihniyet ortak paydasında buluşan kelam mezhepleri, benimsedikleri dinî değerleri ve temel inanç ilkelerini tayin, tespit ve tasnifte birbirinden ayrışmışlardır. Bu ayrışmada özellikle “Allah anlayışı” ve “Âlem anlayışı” belirleyici olmuştur. Elinizdeki “Kelam Düşüncesinde Allah ve Âlem Anlayışları” adını taşıyan kitap isminden de anlaşılacağı üzere bu iki konuya odaklanmıştır. Konular, farklılıkların mukayesesine imkân sağ-layacak bir bütünlük içinde ele alınmıştır. İçerik itibariyle kitap, kelâm ilminin tarihî serüveninin özetlendiği girişten sonra kelam mezheplerinin görüşlerinin karşılaştırmalı olarak incelendiği varlık ve varlığın kısımları, âlem ve unsurları, âlem anlayışında dönemsel değişmeler ile Allah anlayışının filizlendiği ortam, bu anlayışın gelişme ve farklılaşma süreci, ilahî isimler ve sıfatlar, yoktan yaratma, ru’yetullah konularından oluşmaktadır.