Osmanlıların Doğu Seferinde Bayburt’un Rolü (1514-1770) _{TARİHİ İPEK YOLU’NDA HARP ORGANİZASYONU}

Osmanlı İmparatorluğu, askerî bir devlet olarak teşekkül etmiştir. Osmanlılar, imparatorluğun genişlemesi ve toprak kazanımlarını korumak amacıyla merkezden taşraya kadar devletin ciddi miktardaki insan kaynağını seferber etmiştir. Devletin yürüttüğü askerî harekâtlar ve seferberlik faaliyetleri özellikle sınır kentlerinde yoğunlaşmaktaydı. Sınır kentlerini ve özellikle bu kentlerin askerî taifesini teyakkuzda tutmaya çalışan Osmanlı sultanları, Bayburt üzerinde önemle durmaktaydı. Hatta bazı kaynaklarda Bayburt Sancakbeyi için “uç beyi” şeklinde ibarelerin olması dikkat çekicidir.

İlk ve orta çağlarda stratejik öneme haiz bir kent olan Bayburt, bu ehemmiyetini Osmanlıların yıkılışına kadar devam ettirmiştir. Osmanlılar, tarihi İpek Yolu üzerinde sıklıkla harp faaliyetleri yürütmüşlerdir. Hatta bu bakımdan bu tarihi yol “Harp Yolu” vazifesi de görmüştür. İpek Yolu’nda yürütülen askeri faaliyetler Bayburt’tun sosyal ve ekonomik hayatını doğrudan etkilemiştir. Kentte, harp organizasyonu için ciddi bir insan kaynağı seferber edilmekteydi. Trabzon-Erzurum güzergâhında zahire ve mühimmat taşıyan Bayburtlu yük hayvanı sahipleri açısından harp ciddi bir geçim kapısı olmuştur. Diğer yandan harp menzillerine koyun, arpa, buğday, ekmek, bal ve yağ gibi ürünler götürerek satan Bayburt’un esnaf ve çiftçileri açısından da harp ciddi bir geçim kapısıydı. Ayrıca Bayburt’ta kışlayan askerler de aylar boyunca şehrin esnaf ve çiftçisinden alışveriş yapmaktaydı. Bayburt’ta görev yapan askerî taife ise Osmanlıların hem doğu hem de batı seferlerinde görevlendirilirdi. Bayburt Kalesi ise büyük bir lojistik destek merkeziydi. Hâsılı kelâm Bayburt, seferberliğin yoğun bir şekilde hissedildiği askerî hizmet kentlerinden biriydi.