Romanda Bakış Açısı ve Anlatıcı Düzlemi

Anlatma esasına bağlı kurmaca metinlerde fark etme/bakma, anlamlı kılma/anlatma ve kurgulama süreci“bakış açısı ve anlatıcı düzlemi” dâhilinde gerçekleşir. Zira bakış açısı ve anlatıcı düzlemi eserin varoluş nedenidir. Roman sanatında da bu sürecin temel eksenini bakış açısı ve anlatıcı düzlemi belirler. Bakış açısı ve anlatıcı düzlemi olmadan edebî bir metni/ romanı kurgulamak, anlatmak ve aktarmak mümkün değildir. Dolayısıyla romanda bakış açısı ve anlatıcı düzlemi sanatkârın eserdeki konumunu belirlediği gibi anlatma sürecinin merkezinde yer alan temel yapı unsuru görevini de üstlenir.

Romanda zaman, mekân, kişi ve olay örgüsü gibi içyapı unsurları ve izleksel kurgunun belirleyici konumunda olan bakış açısı ve anlatıcı düzlemi, kimi zaman kurgunun içinde kimi zaman da kurgunun dışında bir konumda yer alan metinsel sestir. Romanın temel iç yapı unsurlarından bakış açısı ve anlatıcı düzleminin kurmaca evrendeki görüntü düzeyleri;“hâkim/ tanrısal/ ilahi bakış açısı üçüncü tekil (o) anlatıcı, kahraman/ ben bakış açısı birinci tekil (ben) anlatıcı, müşahit/ gözlemci bakış açısı birinci tekil (ben) ile üçüncü tekil (o) anlatıcı ve çoğul/çoklu/ karma/ değişken bakış açısı ve anlatıcı” düzleminden oluşur.

Anlatma esasına bağlı kurmaca metinlerde bakış açısı ve anlatıcı düzeyleri, anlatım teknikleri vasıtasıyla insan ve diğer varlıkların öyküsünü romanın dünyasında aktardıkça hep var olacaktır. Zira kurguya dayalı her metin/roman daima bir anlatıma ve anlatıcıya ihtiyaç duyar…